Identiteit

Ik ben dit jaar 52 jaar geworden. Typisch zo’n leeftijd om eens achterom te kijken. Want ik ben nu iemand anders dan toen ik 16 jaar was. De jaren hebben mij mede gevormd tot wie ik nu ben. Ik heb geen identiteitscrisis maar wilde het woord identiteit eens nader gaan onderzoeken. Wat is het precies en wat is de betekenis ervan in ons leven. Dus las ik het boek ‘Identiteit’ van Paul Verhaeghe en ging op onderzoek uit.   

Identiteit is “the individual’s cognitive, behavioral, and affective repertoire regarding who she or he is, to which groups he or she belongs, and behaviors enacted as a result of these thoughts and beliefs”. (1)

Deze definitie illustreert dat identiteit een gelaagdheid kent. Het gaat om gedragsmatige, cognitieve en gevoelsmatige processen. Identiteit is dus een manier hoe ik mijzelf beschrijf, maar nog belangrijker mijn identiteit krijgt vorm in interactie met de omgeving.

En dat brengt mij weer bij de filosoof Emmanuel Levinas. Hij stelt:

“Wie je bent, wordt mede bepaald door de Ander.”

Omgekeerd beïnvloed je de Ander ook door jouw perceptie van wie de Ander is. Je reduceert de identiteit van de Ander door de etiketten die je op hem of haar plakt. 

En ik snap dat we dat doen, maar ik betreur het ook. Natuurlijk helpt het ons om de wereld om ons heen te begrijpen. Die wereld die zo complex is. Met de enorme hoeveelheid informatie die we elke dag krijgen te verwerken, proberen we zo te ordenen. Maar door een etiket op iemand te plakken: patient, moslim, vrouw etc, reduceer je iemand tot dat etiket en ga je voorbij aan de gelaagdheid van dat individu. 

Het is belangrijk om te beseffen dat niet één dimensie bepalend is voor één persoon. In het contact met anderen mag je mijn inziens niet uit het oog verliezen dat verschillende dimensies en elementen de identiteit van een persoon bepalen. Als we ons daar wat meer bewust van worden, denk ik dat we met meer openheid en oprechte belangstelling de Ander tegemoet zouden kunnen treden. 

1. Vignoles, V. L., Schwartz, S. J. and Luyckx, K. (2011), ‘Introduction: Toward an integrative view of identity’, in Schwartz, S. J., Luyckx, K. and Vignoles, V. L. (Eds.), Handbook of identity theory and research, New York, Springer, 1-28.
   

Schilderij: Candace Charlton