Begrijpen

In mijn TEDtalk van 2015 vertelde ik hoe ik mijn moeder probeerde te begrijpen om door haar ogen naar de wereld te kijken.

Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik nooit door haar ogen heb kunnen kijken. Dat zou een enorme overschatting van mezelf zijn. Zoals je in de talk kunt horen, probeerde ik door haar ogen in te schatten welk ‘gevaar’ zij op dat moment voor mij vormde. Maar dat is iets heel anders.

“The most basic of human needs is the need to understand and be understood. The best way to understand people is to listen to them.”  

Ralph Nichols

Perspectief krijgen

Anderen zijn geen open boek voor ons, en toch proberen we hun gedachten te lezen om te begrijpen. Dat doen we door inschattingen te maken met wat we van iemand weten, maar ook door lichaamstaal te intepreteren. En toch is perspectief krijgen veel effectiever dan perspectief nemen. Om er achter te komen wat er in het hoofd van anderen omgaat, kun je beter kiezen om te luisteren, in plaats van iemand proberen te lezen.

Perspectief krijgen is echter niet makkelijk. De afgelopen elf jaar dat ik dit werk doe merk ik dat het grootste obstakel om perspectief te krijgen is dat mensen vaak zelf niet weten waarom ze iets doen of waarom ze over iets zo denken. De vraag ‘waarom’ is voor veel mensen gewoon heel lastig te beantwoorden. ‘Wat’ levert meer antwoorden op om perspectief te kunnen krijgen.

Maar zeker niet minder belangrijk zijn de woorden die iemand gebruikt. Verstaan we elkaar wel? We denken dat we duidelijk communiceren en dat iedereen begrijpt wat we zeggen. Maar in werkelijkheid doen we dat helemaal niet zo goed. Op onnavolgbare wijze door Waardenberg en De Jong getoond.

Als je luistert, moet je dus ook regelmatig checken of wat jij gehoord hebt ook echt hetgeen is wat de ander met je wilde delen: ‘Hebben we het over hetzelfde?’

Schoenen uit!

Niemand is een open boek voor ons, zelfs onze kinderen of onze partner niet. Maar als we elkaar wel echt beter willen begrijpen moeten we vaker kiezen om de Ander de gelegenheid te geven te kunnen vertellen wat bij hem of haar omgaat. Zonder gissen, zonder sturing, zonder vooroordelen….alleen maar ruimte geven aan de Ander met je hart en oren. We kunnen nooit in iemands schoenen staan. En dat is okay. Maar blijf ook niet in je eigen schoenen staan. Trek je schoenen gewoon uit!

Bescheiden

Als we dat weten, laten we dan vooral bescheiden zijn, erkennen dat er veel meer in iemands hoofd omgaat dan wij ooit zullen weten en dus ons oordeel over iemand milder maken.

Of zoals Marcel Proust ook schreef:

Het heelal is minder moeilijk te begrijpen dan het gedrag van andere mensen.