Humblebragging

Humility is the solid foundation of all virtues.

Confucius

In een tijd waarin schreeuwerige meningen en flitsende zelfpromotie de boventoon lijken te voeren, is het gemakkelijk om te denken dat degene met de luidste stem het meeste bereikt. We zien het overal: op sociale media, in vergaderzalen, zelfs binnen families. Maar terwijl de spotlight vaak gericht is op degenen die hun eigen successen uitschreeuwen, blijven de echte verbindingsmakers vaak onder de radar. Het zijn de mensen die luisteren, die aandacht geven aan anderen en die hun eigen intellectuele beperkingen erkennen, die op de lange termijn de meeste impact hebben.

Deze stille krachten, gekenmerkt door een oprechte bescheidenheid, blijken keer op keer waardevoller te zijn dan het oppervlakkige schijnsel van zelfverheerlijking.

Ik hoorde in een podcast van ‘Hidden Brain’ de term humblebragging. Dit is de kunst van het opscheppen terwijl je tegelijkertijd probeert bescheiden te lijken. Hoewel het verleidelijk is om op deze manier indruk te maken, wijzen onderzoeken uit dat humblebragging vaak averechts werkt. Tegelijkertijd groeit het bewustzijn van het belang van luisteren en intellectuele bescheidenheid, twee kwaliteiten die vaak over het hoofd worden gezien, maar cruciaal zijn voor het opbouwen van authentieke relaties en persoonlijke groei. (zie mijn andere blogs)

In dit blog verken ik humblebragging. Ik gebruik de Engelse term omdat ik geen goede Nederlandse vertaling kan bedenken die goed weergeeft wat het is.

Wat is Humblebragging?

Humblebragging is een vorm van zelfpromotie waarbij iemand probeert te pronken met zijn of haar prestaties, successen of positieve eigenschappen, terwijl ze dit verhullen door bescheidenheid of een klacht. Het doel is om indruk te maken zonder arrogant over te komen, maar in de praktijk werkt dit vaak averechts. Een typisch voorbeeld van humblebragging is: “Het is zo moeilijk om alle ballen hoog te houden met al die projecten tegelijk, vooral omdat iedereen mij altijd vraagt om hun teams te leiden.” Hoewel de spreker klaagt over de drukte, is de onderliggende boodschap duidelijk: de spreker wil benadrukken hoe gewild en bekwaam hij of zij is in een leiderschapsrol.

In dit geval lijkt de opmerking op het eerste gezicht bescheiden of zelfs zelfkritisch, maar de werkelijke intentie is om indruk te maken op anderen door subtiel te wijzen op zijn of haar populariteit en leiderschapscapaciteiten. En laat mij duidelijk zijn: Er is niets mis mee om je goede nieuws te delen. Helemaal niets. Maar wanneer dat goede nieuws wordt gepresenteerd als ‘slecht nieuws’… dan voelt dat niet goed aan.

Waarom Humblebraggen mensen?

Mensen humblebraggen omdat ze graag willen dat anderen hun prestaties opmerken, maar ze willen niet als arrogant of opschepperig overkomen. Dit komt voort uit de behoefte om zowel gerespecteerd als geliefd te worden. De gedachte is dat humblebragging een subtiele manier is om bewondering op te wekken zonder de sociale norm van bescheidenheid te schenden. Echter, zoals onderzoek van Sezer, Gino, en Norton* aantoont, wordt humblebragging vaak gezien als onoprecht en manipulatief, wat leidt tot een negatieve perceptie van de humblebragger.

De psychologische impact van humblebragging

Humblebragging wordt vaak negatief ontvangen omdat het een gebrek aan oprechtheid uitstraalt. Mensen voelen zich ongemakkelijk bij de verborgen agenda achter de schijnbare bescheidenheid, wat kan leiden tot irritatie of zelfs minachting. Hoewel de humblebragger probeert om zowel sympathie als bewondering op te wekken, slaagt hij er vaak in om geen van beide te bereiken. Dit maakt humblebragging niet alleen ineffectief, maar ook schadelijk voor sociale relaties.

Hoe humblebragging te vermijden en oprecht te zijn

Als je merkt dat je jezelf schuldig maakt aan humblebragging, is het belangrijk om na te denken over waarom je de behoefte voelt om op deze manier te communiceren. Erkenning van je eigen prestaties is niets om je voor te schamen, en je kunt leren om op een authentieke manier trots te zijn zonder bescheidenheid te veinzen.

In plaats van te humblebraggen, kun je proberen om eerlijk en direct te zijn over je prestaties. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen: “Ik kan niet geloven dat ze mij hebben gekozen voor deze taak,” kun je zeggen: “Ik ben echt trots dat ik voor deze taak ben gekozen.” Dit toont niet alleen je prestaties, maar doet dit op een manier die oprechter en sympathieker overkomt.

Humblebragging mag dan een veel voorkomende strategie zijn in onze tijd van zelfpromotie, maar het is zelden effectief. In plaats daarvan bieden luisteren en intellectuele bescheidenheid een krachtig alternatief dat leidt tot diepere en betekenisvollere relaties. Door eerlijk en open te zijn over onze prestaties en onszelf, en door aandachtig te luisteren naar anderen, kunnen we een cultuur van oprechtheid en respect bevorderen.

De afgelopen maanden van lezen, reflecteren, leren en vooral oefenen weet ik dat bescheidenheid geen teken van zwakte is, maar juist een bron van kracht. Het stelt ons in staat om onze relaties te versterken, onszelf te verbeteren en een positieve impact te hebben op de mensen om ons heen. In plaats van te kiezen voor de gemakkelijke weg van humblebragging, kunnen we kiezen om te streven naar een leven dat geworteld is in oprechtheid, luisteren en bescheidenheid.

Maar….als je kunt, wees dan een beetje mild voor humblebraggers — want de kans is groot dat je het zelf ook wel eens doet zonder het te beseffen.

*Journal of Personality and Social Psychology, 2018, Vol. 114, No. 1, 52–74, https://doi.org/10.1037/pspi0000108