Ik probeer

Kun jij altijd luisteren?

Die vraag wordt mij vaak gesteld. Tijdens interviews, na een lezing, of gewoon in een gesprek. En mijn antwoord is simpel: nee. Natuurlijk niet. Volgens mij kan niemand altijd luisteren.

En ja, ik werk al zestien jaar in dit prachtige vakgebied. Mijn dagen zijn gevuld met luisteren, naar verhalen, naar stiltes, naar wat er niet gezegd wordt. Maar luisteren is geen kunstje. Geen vaardigheid die je eenmalig leert en dan foutloos toepast. Het is iets dat je steeds opnieuw moet kiezen met jezelf als instrument.

En dat lukt mij niet altijd.

Soms luister ik met halve aandacht. Soms denk ik te snel dat ik weet wat de ander bedoelt. Soms luister ik met een doel, en dat is precies het moment waarop ik stop met echt luisteren.

Het is confronterend om te merken dat je werk en je verlangen niet altijd gelijk opgaan. Dat je iets belangrijk vindt, er anderen in begeleidt, maar zelf nog net zo goed leerling bent.

Misschien is dat wel precies waarom ik mede met twee vrienden The Global Listening Movement heb opgericht. Niet omdat ik het allemaal weet, maar omdat ik weet dat ik het nooit helemaal zal weten. Omdat ik eeuwig student wil blijven. Omdat luisteren een ethisch kompas is dat ik telkens opnieuw moet ijken; in mezelf, in de relatie tot anderen, in de wereld om ons heen.

Voor mij is luisteren geen vaardigheid, maar een levenshouding. Eentje die vraagt om bescheidenheid. Om erkennen dat je het soms niet goed doet, en dan niet afhaakt maar terugkomt. Om telkens opnieuw de ruimte te maken die nodig is, voor de Ander, maar ook voor je eigen onwetendheid.

Wat ik in de loop der jaren heb geleerd, is dat luisteren niet zachter is dan spreken, maar radicaler. Het vraagt moed om stil te zijn zonder leegte. Aanwezig te zijn zonder grip. Niet te sturen, maar te dragen. En dat lukt mij niet altijd. Maar ik probeer. Elke dag opnieuw.

En misschien is dat wel het meest eerlijke antwoord dat ik kan geven: ik probeer.