Aŭskulti

Op mijn bureau ligt een talking stick van olijfhout. Geen accessoire. Geen curiositeit. Een voorwerp met betekenis. Er staat één woord in gegraveerd: aŭskulti. Esperanto voor luisteren. Luisteren met aandacht. Met geduld. Met aanwezigheid. Niet om te reageren. Maar om echt te ontvangen.

In inheemse tradities is de talking stick een uitnodiging: wie de stok vasthoudt, spreekt. De Ander luistert in stilte, zonder oordeel.
Mijn stick is gemaakt van olijfhout, een houtsoort die voor mij symbool staat voor vrede, traagheid, duurzaamheid. Het past bij de essentie van luisteren zoals ik het zie: niet als truc, maar als houding. Als uitnodiging. Als ethiek. Als keuze voor verbinding.

Ik schilder niet. Maar ik kijk. Vaak en graag. In musea. In stilte….om geraakt te worden.
Sommige werken houden me vast zonder dat ik precies weet waarom. Zoals Niki de Saint Phalle ooit zei: “Ik bouw mijn wereld op uit brokstukken.” Dat is kunst. Niet lineair. Niet logisch. Maar écht.
Dat is ook aŭskulti. Luisteren zonder woorden. Met je ogen. Met je lijf. Met je aandacht.

Ik ontmoette haar in een verzorgingshuis. Een 86-jarige vrouw die door haar ziekte niet meer kon spreken. Ze zat voor de televisie. Toen ik haar vroeg of ze met me mee wilde, stond ze op en liep naar haar kamer.
Een hoge, lichte ruimte. Twee portretten aan de muur. En een grote, donkerbruine kast. Ze bleef ernaar kijken. Lang. Zonder woorden. Alleen haar blik. Ik wist niet wat ze wilde. Maar ik bleef bij haar. Ging naast haar zitten. Pakte uiteindelijk haar hand. We liepen samen naar de kast. Ze streek eroverheen. Keer op keer. Ik haalde een kunstboek en liet haar kleuren aanwijzen. Ze wees steeds op wit. Ik wist niet zeker of ik haar goed begreep. Maar mijn vermoeden groeide: die kast moest wit. Niet omdat het móest. Maar omdat het van háár moest worden. Twee weken later kreeg ik een foto. Daar stond ze, kwast in de hand, stralend. De kast werd wit. En iets in haar, vermoed ik, werd dat ook.

Dat is aŭskulti. Niet alleen luisteren naar iemand. Maar luisteren met iemand. Aanwezig zijn. Zonder haast. Zonder taal. Zonder zekerheid.

Soms gebeurt luisteren niet via woorden, maar via intuïtie. Aanwezigheid. Vertraging. In die ruimte ontstaat iets wat je met taal alleen nooit bereikt.

Elke keer dat ik de talking stick doorgeef, nodig ik iemand uit om niet meteen te zenden. Niet te weten. Alleen maar te zijn.
Aŭskulti vraagt niets. Maar het verandert alles.
– Je ziet anders.
– Je voelt meer.
– Je raakt dieper verbonden.

Wat zou er gebeuren als jij vandaag koos voor aŭskulti?
Ik luister.