Leidinggeven is luisteren

Leiding geven is luisteren. Als je zegt te willen luisteren, dan heb je je ego op de gang te zetten. Luisteren krijgt in de eerste twintig levensjaar van een mens een negatieve bijklank. Ouders die zeggen dat je niet luistert, zeggen eigenlijk dat je niet doet wat zij willen. ’Je luistert niet!’, ik denk dat iedereen het zijn vader of moeder nog kan horen zeggen. Op school wordt dat voortgezet. Docenten dreigen je op de gang te zetten als je niet luistert. Luisteren raakt in deze periode verbonden met gehoorzamen.

Luisteren betekent voor mij echter dat je volledige aandacht hebt voor de ander met als doel te begrijpen wat de ander wil. Luisteren doe je met je oren, je ogen en je hart. Als je zegt te willen luisteren, dan zeg je er voor de ander te willen zijn. En dan staat je ego op de gang. Want dat ego is wat je luisteren belemmert. Dat ego maakt dat jij al na twintig seconden denkt te begrijpen wat de ander wil zeggen, het gaat invullen, het zelfs al gaat oplossen. Je eigen belang meldt zich.

Als je communiceert met mensen, gaan er vanaf de eerste seconde aannames, ideeën, herinneringen door je hoofd heen. Die melden zich gewoon. Die moet je meteen weer parkeren want anders luister je niet meer volledig, dan ben je al met jezelf bezig. Als je zegt te gaan luisteren, is het belangrijk vooraf te verkennen welke irritaties, welke allergieën, welke vooroordelen je mogelijk meeneemt in het gesprek met die persoon. En als je zegt te gaan luisteren, heb je daar ruimte voor te maken, letterlijk. Je luistert waarschijnlijk niet als het druk is om je heen, je luistert evenmin als de radio aan staat.

Luisteren is een keuze. Je kunt het ook niet hele dag doen, daar is het veel te vermoeiend voor. Onderzoek heeft laten zien dat mensen twee, drie minuten nodig hebben om hun verhaal te doen. Gun ze die. Veel leidinggevenden denken die tijd niet te hebben, die interrumperen na twintig seconden, maar volgens mij wil een goede leider leren, niet spreken. Luister de eerste drie minuten zonder te interrumperen. Daarna kun je je reactie geven. Tijdens het gesprek is het goed te reflecteren. Heb oog voor je eigen reactie. Raak je geïrriteerd, enthousiast, gehaast? Het is allemaal van invloed op degene naar wie je zegt te luisteren. Je ego kan zich zo weer melden. Na die twee, drie minuten luisteren, vat jij het samen, maar geef je ook expliciet dat het jouw samenvatting is. Je vraagt de ander of de samenvatting klopt. Of je stelt vragen. Je zult merken dat jouw vragen logisch voortvloeien uit wat in die drie minuten verteld is. Omdat jij geluisterd hebt. En dat door die vragen de ander blijft werken. Het lijkt mij de essentie van een lerende organisatie.

In de gezondheidszorg weten we inmiddels dat luisteren resultaat heeft. Als een arts echt luistert, neemt de therapietrouw van de patiënt toe. Medicijnen slikken, oefeningen doen. Bovendien weten we dat de angst afneemt bij de patiënt, er is minder onzekerheid. En tenslotte neemt door de betere relatie het verantwoordelijkheidsgevoel bij de patiënt toe.

Loyaliteit, veiligheid, verantwoordelijkheidsgevoel, het lijken me allemaal resultaten die je als manager van een organisatie graag ziet.

Meer inspiratie over luisteren en leiderschap:

http://flip.it/bHeVQ