Onzekerheid durven verdragen

We zijn met elkaar zo ontzettend op zoek naar nieuwe modellen, nieuwe systemen om antwoord te hebben op de vragen die op ons afkomen.

Er zijn mooie voorbeelden van hoe bijvoorbeeld een verpleeghuis er idealiter uit kan zien of hoe nieuwe organisaties eruit kunnen zien om klaar te zijn voor de toekomst, voorbeelden die inspireren maar die niet meteen zijn te kopiëren. En moeten we dat eigenlijk ook wel willen? Want we zijn het ook met elkaar eens dat we veel meer moeten luisteren naar waar mensen behoefte aan hebben. Passen die behoeften in een nieuwe mal? Willen we wel werken met een nieuwe mal in onze zoektocht naar de menselijke maat? Wat werkt, hangt toch erg van de context af? En dan de opmerking: “Maar het gaat zo hard met de techniek en dit werkt niet meer.”

Ik zie mensen ploeteren om buiten hun eigen referentiekader te kijken, maar ook op zoek gaan naar nieuwe verbindingen door vragen te stellen. Maar angst overheerst bij alle veranderingen die op ons afkomen. “Robots kunnen nooit mijn functie overnemen….toch? en “Ik ben in 2030 gelukkig al met pensioen.”, zijn uitspraken die dit voor mij weerspiegelen.

Terwijl ik om mij heen kijk en luister vraag ik mij af of we misschien met elkaar te hard op zoek zijn naar een oplossing om uit de systemen te komen die ons in hun greep houden? De kranten staan er vol mee, radioprogramma’s, televisie, maar ook op congressen; iedereen lijkt te schreeuwen: Gooi het systeem NU om!

En toch…

Er is druk, daar moeten we niet voor weglopen, maar we moeten voorkomen dat we nu snel even wat oplossen. Dan is de kans groot dat we keuzes maken die teveel op oude patronen lijken waar we zo graag vanaf willen. En alleen het oprekken van de huidige systemen gaat ons niet helpen.

Maar ook…

Heraclitus, een Griekse filosoof (ca. 540 v.Chr.—480 v.Chr.), meende dat alle verschijnselen worden gekenmerkt door voortdurende verandering. ‘De enige constante is verandering’, is een bekende uitspraak van hem. Hij gebruikte hiervoor de woorden “Panta Rhei”: alles stroomt. Heraclitus koos het beeld van een rivier die niet meer dezelfde rivier is als we daar voor de tweede keer instappen: “Het is onmogelijk tweemaal in dezelfde rivier te treden”. Het is niet alleen de rivier die de tweede keer een verandering heeft ondergaan. Ook wij ondergaan een verandering. Wie wij eerder waren, zijn we nu niet meer, omdat we intussen extra indrukken, informatie en ervaringen hebben opgedaan.

Dus…

We moeten durven stilstaan, durven vallen, durven zoeken en onderzoeken. We moeten onzekerheid durven verdragen omdat dat de constante is waar we mee leven. Er is namelijk helemaal niemand die weet hoe de toekomst eruit ziet en een ieder die zegt dat wel te weten, moeten we wantrouwen. Er zijn alleen patronen te herkennen en die zijn vloeibaar, want onze samenleving is vloeibaar.

Door stil te staan kunnen we de ruimte, die we hard nodig hebben om te kunnen handelen, ervaren. Laten we met elkaar het lef hebben om dat te doen en om het echt anders te doen door andere, nieuwe verbindingen aan te gaan. Autonome, creatieve geesten verbinden die willen luisteren, de juiste vragen willen stellen, zich durven te verwonderen.

Want het is deze collectieve vorm van intelligentie, lef en rust die nodig is voor deze gemeenschappelijke belangrijke reis.